DÜNYADAKİ VE TÜRKİYEDEKİ TOPRAK TİPLERİ

ZONAL (YERLİ-KLİMATİK)TOPRAKLAR: Eğimin az olduğu, düz alanlarda, oluştuğu yerde bulunan topraklardır. Oluştuğu alana ait tüm özellikleri taşırlar. İklim, bitki örtüsü, organizma faaliyetine bağlı olarak oluşurlar. A-B-C horizonları belirgindir.
NEMLİ BÖLGE  TOPRAKLARI	LATERİT TOPRAKLAR: Ekvator ve dönenceler arasındaki sıcak ve nemli iklim bölgelerinde oluşurlar. Fazla yıkanma nedeniyle humus miktarı az verim düşüktür. Amazon, Kongo havzaları-Güney Asya da bulunur. Türkiye de Rize çevresinde küçük bir bölgede bulunur. TUNDRA TOPRAĞI: Kutup altı bölgelerinde Tundra alanlarında görülür. Büyük oranda donmuş haldedir. Yaz mevsiminde erimelere bağlı olarak bataklık halini alır, tarıma elverişli topraklar değildirler. Kanada nın, Sibirya’nın kuzeyi-Grönlandın güneyinde görülür. Türkiye’de rastlanmaz. PODZOL TOPRAĞI: Tundra kuşağının güneyinde, soğuk ve nemli bölgelerde iğne yapraklı ormanların yaygın olduğu alanlarda oluşmuşlardır. Aşırı yıkanmaya bağlı olarak besin bakımından fakir, verim değeri düşük olan topraklardır. 60 enlemlerinde Sibirya, İskandinavya da tayga ormanlarıyla kaplı alanlarda yaygındır. Türkiye de ise Batı Karadeniz’de. KAHVERENGİ ORMAN TOPRAĞI: Orta kuşağın nemli, ılıman ve karma yapraklı ormanlarla kaplı sahalarında oluşmuş topraklardır. Humusça zengin, verimli topraklardır. Avrupa nın batısı, ABD ve Kanada nın batısı, Avustralya nın doğusu (ılıman okyanusal iklim bölgeleri).Türkiye’de Karadeniz in büyük bölümünde, Marmara Yıldız dağları, Akdeniz ve G.Doğu Toroslarda, İç Anadolu 1000metrelerde görülür. TERRA-ROSSA TOPRAKLARI: Akdeniz ikliminin etkili olduğu bölgelerde, kalkerli araziler üzerinde oluşan topraklardır. Kalkerin içerdiği demir oksit nedeniyle kırmızı renklidirler. Dünyada Akdeniz iklim bölgelerinde, Türkiye’de ise Akdeniz, Ege, G.Marmara da yaygındır.
KURAK VE  YARI   KURAK    BÖLGE  TOPRAKLARI:	ÇERNEZYOMLAR (KARA TOPRAKLAR): Orta kuşakta, yarı nemli dağ çayırları sahalarında görülür. Esmer renkli, humus bakımından zengin çok verimli topraklardır. Orta Avrupa(Ukrayna), Kafkaslar, Sibirya, Kanada. Türkiye de ise Erzurum-Kars platosunda yaygındır. KESTANE VE KAHVE RENKLİ STEP TOPRAKLARI:  Orta kuşakta karaların iç kesimlerinde, az yağış alan step sahalarında oluşur. Humus birikimi az, verimi düşüktür. Özellikle tahıl tarımı için uygundur. İç A., Doğu A. ve Güneydoğu Anadolu, İç Batı Anadolu ve ergene havzasında görülür. ÇÖL TOPRAKLARI: Humus bakımından fakir topraklardır. Kuraklık ve buharlaşma nedeniyle tuz ve kireç toprak yüzeyini kaplamıştır. Verimsiz topraklardır. Dünyada dönence çölleri ile orta kuşak kara içi çöllerinde bulunur. Türkiye de yoktur.

İNTRA ZONAL TOPRAKLAR: Bu toprakların oluşumunda ana kaya ve yer şekilleri etkilidir. Genellikle A ve C horizonları gelişmiştir.

HALOMORFİK (TUZLU) TOPRAKLAR: Kurak ve yarı kurak bölgelerde suda eriyik halde gelen tuz ve karbonatların, suyun buharlaşması sonucunda birikmesiyle oluşan toraklardır. Yüzeylerinde tuzun meydana getirdiği beyaz bir kabuk bulunur. Deltalar da ve İç Anadolu da Tuz Gölü çevresinde görülür. HİDROMORFİK (BATAKLIK)TOPRAKLAR: Su akışının olmadığı bataklık ve sazlık ve taban suyunun yüksek olduğu alanlarda görülür. KALSİMORFİK TOPRAKLAR: Yumuşak kireç taşı ve marn depoları üzerinde oluşan bu topraklar, kireç yönünden zengindir.İki türlüdür. a)vertisoller: Eski göl tabanlarında Killi ve kireçli arazi üzerinde oluşurlar. Bu topraklarda kil fazla olduğu için yaz aylarında kurudukları zaman 1 m deriliğe kadar çatlaklar oluşur ve yağışlı dönemlerde kil şişerek çatlaklardan yukarı çıkar ve çakıl taşlarını da yukarı iter bu nedenle bu toprağa dönen veya taş doğuran topraklarda denmiştir. Ülkemizde Trakya da ve Muş ovasında rastlanmaktadır.  b) rendzinalar: Yumuşak kireçtaşları üzerinde oluşan topraklardır. İç Anadolu’da Ege, Akdeniz, Trakya da bulunur.

AZONAL (TAŞINMIŞ TOPRAKLAR): Toprakların oluştuğu ana kaya üzerinden dış kuvvetlerce(akarsu, rüzgâr, buzullar) taşınarak birikmesiyle oluşur. Farklı bölgelerden taşınarak geldikleri için bünyelerin de bol miktarda mineral ve organik madde barındırırlar.

A ) ALÜVYON: Eğimli sahalardan akarsu ve sel sularının aşındırarak taşıdığı ince malzemelerin akarsuların eğiminin ve taşıma gücünün azaldığı alanlarda birikmesiyle meydana gelirler. Mineral bakımından zengin topraklardır. Geniş tabanlı vadilerde, deltalarda ve ova tabanlarında yaygın olarak bulunurlar. Tarımsal değeri büyüktür. Yurdumuzun en verimli tarım alanları alüvyonların bulunduğu alanlardır. Çukurova Asi Göksu Köyceğiz Büyük ve Küçük Menderes Gediz Bakırçay Sakarya Bafra Çarşamba delta ovaları ile Konya, Muş Erzurum Erbaa ve Niksar ovalarında bulunur. B) LÖS: Rüzgârların taşıdıkları kurak ve yarı kurak bölgelerde bulunan topraklardır. Konya Karapınar ve kıyılarda rastlanır. C) MOREN: Buzulların taşıdığı topraklardır. Yüksek dağlık alanlarda ve kutup bölgelerinde bulunan topraklardır. Buzul, Kaçkar gibi yüksek buzulun bulunduğu dağlarımızda rastlanır. D) KOLÜVYAL TOPRAKLAR: Dağlık alanlarda ayrışan materyalin dağ eteklerinde birikmelerine bağlı olarak oluşan topraklardır. İki türü vardır. Litosol: Kolüvyal alanlarda ince malzemelerin taşınmasıyla geriye kalan taşlı topraklardır. Toroslar, Aydın, Boz dağlarda yaygındır. Regosol: Volkanik arazilerde kolüvyal depolar üzerinde oluşan kumlu topraklardır. Nevşehir çevresinde yayındır.